• 26/10/2020

Waarom Trump de verkiezingen kan winnen

Of men nu voor of tegen Trump is, eigenlijk doet dat er weinig toe. Wij zijn geen Amerikaanse staatsburgers, kunnen niet stemmen en zijn dus geen betrokken partij. We hebben het oordeel van de Amerikanen af te wachten en daar vervolgens mee om te gaan. Is Trump echter werkelijk zo kansloos als de media ons willen doen geloven?

There is no business like showbusiness

Of het nu gebakken lucht is of niet, het minste wat je Donald Trump moet toegeven is dat hij zich geweldig kan verkopen. Al decennia cultiveert Trump het imago van een succesvolle zakenman. Iemand die moeilijke, harde beslissingen neemt. Ook iemand die een winnaar en een leider is. Hij ging enkele malen bijna failliet, maar slaagde er toch in uit crisissen te klauteren en uit conflict winst te halen. Altijd was hij met dat imago ook aanwezig in de populaire media. Altijd was er wel iets te doen rond Trump, incluis pikante details rond zijn huwelijksproblemen. Trump is met andere woorden al decennia aanwezig in de leefwereld van de doorsnee Amerikaan.

Commander-in-chief

Meermaals kondigde hij aan president te willen worden. Nooit werd hij echt serieus genomen. Men zag het steeds als een (zoveelste) publiciteitsstunt om zichzelf en zijn bedrijvenimperium te promoten. Zelfs toen hij zijn kandidatuur met de nodige dramatiek aankondigde in 2015 werd er in de media lacherig over gedaan. Enkele maanden later, op 16 september 2015 sprak Donald Trump vanop het slagschip USS Iowa. De voorverkiezingen begonnen pas maanden later in februari 2016. Maar vanop dat moment was ik er persoonlijk van overtuigd dat Trump de volgende president van de Verenigde Staten kon worden. Hij zag er eenvoudigweg presidentieel uit vanop dat indrukwekkende slagschip. Een lijn die hij de hele campagne door trok. Hij hield meetings op de luchthaventarmac. Als zijn privé-vliegtuig landde was het precies alsof het presidentieel de Airforce One zat (het presidentieel vliegtuig). Trump is een meester in marketing.

Polarisatie

Trump was niet alleen gekend tot in elke huiskamer, hij zag er niet alleen uit als een president, maar sprak bovendien ook nog eens over thema’s waarover de andere kandidaten niet spraken. Zijn eerste campagneclip zette meteen de toon: “he’ll quickly cut the head of ISIS and take their oil. He’ll stop illegal immigration by building a wall on our southern border that Mexico will pay for”. Met president Trump zal de radicale islam verslagen worden en zal de immigratie gestopt worden beloofde hij. Het hele establishment zowel binnen de Republikeinse als Democratische partij viel over Trump heen. Daarmee werd Trump de kandidaat voor iedereen die zich vergeten voelde, de kandidaat van het volk tegen het establishment. Hij sprak de taal van het volk waar de elite niet naartoe wou luisteren vonden velen. Telkens de media of zijn tegenstanders hem aanvielen, was het voor vele kiezers het ultieme bewijs dat Trump voor hen opkwam. Traditioneel krijgen de Amerikanen de keuze tussen twee kandidaten die min of meer dezelfde standpunten hebben. Democratische republikeinen en republikeinse democraten zeg maar. Inwisselbare kandidaten. In 2016 kreeg men voor het eerst sinds lang een keuze tussen twee heel duidelijk onderscheiden kandidaten. Trump lapte alle gangbare politieke spelregels aan zijn laars. De verkiezing van Trump kwam dan ook als een donderslag bij heldere hemel. De man, de stijl, het programma, de controverse, de polarisatie. Zoiets had men nog nooit gezien, en dus begreep men het niet. Trump stond maandenlang in alle peilingen ver achter en toch haalde hij het. Hoe kon dat? Het establishment in de democratische en republikeinse partij net zoals de MSM begrepen niet dat de spelregels veranderd waren.

Democratische partij radicaliseert

Toen Obama verkozen werd in 2008 ontstond met de Tea Party een radicalisering in de Republikeinse partij (RNC). Deze leidde tot een overwinning bij de parlementsverkiezingen van 2010 waarbij tal van Tea Party-kandidaten verkozen werden. De RNC als geheel radicaliseerde en verloor de presidentsverkiezingen van 2012 met een traditionele establishmentkandidaat Mitt Romney. Na de verkiezing van Trump zagen we een vergelijkbare radicalisering in de democratische partij (DNC). Bij de parlementsverkiezingen van 2018 won de DNC weliswaar de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, maar dat gebeurde net zoals enkele jaren daarvoor met de Tea Party bij de RNC met de intrede van zeer radicale elementen waarvan Alexandria Ocasio-Cortez de exponent is. Tegelijk presenteert de DNC nu met Joe Biden, net zoals de RNC met Mitt Romney toen, een klassieke establishment-kandidaat. Dat zorgt m.i. voor een gelijkaardige setting die weleens een gelijkaardige uitkomst kan opleveren.

Zijn de peilingen verkeerd?

Zo goed als elke peiling zet Donald Trump landelijk op een fenomenale achterstand van om en bij de 10%. Ook in de staten die in het verleden het verschil maakten gaapt er een duidelijke kloof in het nadeel van Trump. De man is kansloos zou men denken. Maar daar zou ik zo zeker nog niet van zijn.

Ten eerste, de opkomst is door de coronacrisis uiterst onbekend en m.i. cruciaal. Het enthousiasme in de Trump-campagne is ongezien. Tienduizenden dagen meeting na meeting op, in schril contrast met de haast onzichtbare en futloze Biden-campagne. Met ongeveer de helft van de bevolking die traditioneel gaat stemmen, is het vooral ook een zaak om kiezers effectief naar de stembus te krijgen. De Trump-achterban lijkt alvast enthousiast en erg gemobiliseerd om dat ook werkelijk te doen. Bovendien zijn er indicaties dat Trump het goed doet bij niet-kiezers uit 2016.

Ten tweede, enkele thema’s die spelen. De DNC lijkt wel gekaapt door extreemlinkse elementen (supra) die sinds enkele maanden het racistisch discours van Black Lives Matter (ook met geweld) opdringen. Bij de DNC gaat men ervan uit dat zwarte kiezers altijd voor hun kandidaat zullen stemmen, maar is dat nog altijd wel zo? Een marginaal verschil hier kan grote gevolgen hebben. Bovendien is het maar de vraag wat andere minderheden (Asians, Latino’s) hiermee denken te maken te hebben. Zijn ook zij niet beter gediend met law & order dan met plunderende zwarten en blanke liberals die standbeelden omver trekken? Verder, de samenstelling van het Hooggerechtshof waar Trump een nieuwe conservatieve rechter wil benoemen, is bovendien een zaak die deze minderheidskiezers met een conservatieve cultureel-ethische agenda kan aanspreken en verder mobiliseren.

Ten derde, de kandidaat zelf. Trump is Trump. Hij mag misschien grofgebekt en ruw zijn, maar dat is geen verrassing. Trump zit vol van energie en zet zich als vanouds in de markt zoals hij wil dat we hem kennen. Bombastisch, over-the-top, een taaie leider in moeilijke tijden. Maar wie is Joe Biden eigenlijk buiten de niet-Trump? Biden verstopt zich in zijn kelder. Is dat wat de doorsnee Amerikanen van hun leider van de vrije wereld verwachten? Bovendien, terwijl het hele land in de corona-pandemie gevangen zit, heeft Trump het virus zelf overwonnen. Hoe eenvoudig het ook kan lijken, maar ik zou dit niet onderschatten. Toen Trump uit het ziekenhuis kwam en meteen een toespraak gaf vanuit het Witte Huis, zag je de toon in de campagne meteen omslaan. Dat was de vonk die het enthousiasme dat we nu zien op zijn meetings deed ontbranden. Dat is mogelijks wat zijn toespraak van 2015 op de USS Iowa deed. Daarom denk ik dat een verrassing niet uitgesloten is op 3 november.